Kültür ve Turizm Bakanlığı Vakıflar Genel Müdürlüğü Antalya Bölge Müdürlüğü’ne ait olan Vakıf İşhanı esnafı, kiralarındaki artışın TEFE TÜFE’ye göre yapılmadığını fahiş kira artışına şok olduklarını söyledi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Vakıflar Genel Müdürlüğü Antalya Bölge Müdürlüğü’ne ait olan Vakıf İşhanı esnafı, kiralarındaki artışın TEFE TÜFE’ye göre yapılmadığını kiralarından yüzde 200 ile 400 arasında oranlarda artış olmasına şok olduklarını söyledi.
Her yıl Aralık ayında TEFE-TÜFE oranlarına göre yıllık zam yapıldığını anlatan Esnaf Rafet Ügümü, devletin üst yönetimi tarafından fahiş kira artışlarıyla mücadele edildiği bir dönemde devlet kurumu olan Antalya Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nün kiraları aşırı artırılmasına bir anlam veremediklerini belirtti.
SESLERİNİ DUYURACAK HER YOLU DENEYECEKLER
Esnaf kiraların hangi kritere göre artırıldığını bilmediklerini, etrafındaki özel binalara da emsal teşkil edeceğini hem kendileri hem çevre esnafın bu durumdan olumsuz etkileneceğini kaydetti. Yüksek kira artışından dönülmesini istediklerini belirten Vakıflar İşhanı esnafı, 83 işyerinde yaklaşık 250’ye yakın kişi istihdam ediliyor. Yüksek kira artışından dönülmezse dükkanları kapatmak zorunda kalacaklar var” diyerek basın, CİMER, yerel yöneticiler yoluyla seslerini duyurmaya çalışacaklarını da ifade etti.
Vakıf İşhanı Esnafı Rafet Ügümü, bodrum katta bulunan ve 500 lira olan kirası 3 bin liraya yükseltilen çaycıyı örnek gösterek “Kira artışı TEFE TÜFE’ye göre artmasını bekliyorduk. 11 bin lira gibi bir rakam iken 20 bin liraya yükseldi. Bu artışı neye göre yaptılar bilmiyoruz. Her dükkanın artış oranı farklı yüzde 200 ile yüzde 400 arasında değişiyor” dedi.
“Oransızlık var”
30 yıldır aynı yerde esnaflık yapan Ügümü, “Yüksek kira artışlarından dolayı devletimiz konutlarda yüzde 25 sınırı getirdi. İşyerlerine böyle bir şey getirilmedi ama işyerleri için de genellikle TEFE-TÜFE oranları uygulanıyor. Daha önceden Vakıflar Bölge Müdürlüğü de kiracıları için bu yolu izliyordu. 5 Aralık’taki TÜİK açıklamasına göre 6 Aralık’ta TEFE-TÜFE oranına göre bizlere yeni kiralarımız bildiriliyordu. Ancak bu yıl, 6 Aralık’ta kiralarımız ne olacak? diye beklerken Aralık ayı dahi beklenmeden Pazartesi günü itibariyle bizim gelecek yılki kiralarımızın ne kadar olacağıyla ilgili yazı geldi. Standart bir uygulama yerine yüzde 200 ila 400 arasında dükkandan dükkana değişen oranlarda kira artışlarının yapıldığını gördük. Burada tek bir oran yok, oransızlık var” diye ifade etti.
“Adaletsiz dağılım tepkisi”
Vakıf İşhanı Yöneticisi Filiz Kocabalkan, kirası 7 bin 300 liradan 30 bin liraya, 5 bin liradan 16 bin liraya, 7 bin liradan 20 bin liraya çıkanlar olduğunu ve bu arışların neye göre yapıldığını anlayamadıklarını belirterek “İşhanı’ndaki dükkanların küçük ve bakımsız. Emsal gösterilen yerlerle arasında dağlar kadar fark var. Anadolu Hastanesi yakınındaki eczaneleri emsal gösteriyorlar. Ancak oradaki dükkanların şartları ile bizim şartlarımız aynı değil” diye konuştu. Kiralar konusunda adaletsiz bir dağılım yapıldığı savunan Kocabalkan, “Neye göre belirlediler bilemiyoruz. Yıla göre mi, cepheye göre mi, metrekareye göre mi ya da yapılan işe göre mi belirlediler? Bilmiyoruz. Bir emlakçıya sorarak ya da Anadolu Hastanesi’nin oradaki bir mülkü baz alarak fiyat artışı yapmaları çok yanlış” dedi.
“Maddi manevi bunalıma sebep olur”
Kocabalkan, “Pandemi döneminde işyerleri çalışmasa bile personellerin maaşlarını ödemeye devam etti. Pandemide sadece kirayı 2 ay geç verdik. Bize kirayı almama gibi bir şey yapmadılar. 1 lira para kazanmazken kira ödedik. Yüzde 19 zam yapıyorlardı sadece ‘Yüzde 12 zam yapalım’ dediler. Bize tek iyilikleri bu oldu. Onun haricinde bize kol kanat germeleri gerekiyor” diye kaydetti. İhbarnamenin 83 dükkandan yaklaşık yüzde 60’ına geldiğini ve diğerlerine gelmeye devam ettiğini Belirten Kocabalkan, “Yüksek kira artışında ısrar edilirse maddiyattan dolayı manevi bunalımın ortaya çıkacaktır. İşyerlerinin personel çıkarmaya başlayacaktır” dedi.
“Ne göre artış yapıldı?”
Yaklaşık 30 yıldır İşhanı’nda kiracı olan esnaf Ergün Ekinci ise, “7 bin 200 lira olan kiram 17 bin 500 liraya yükseltildi. İşhanı Vakıflara devrolurken de kiralarda yüksek miktarlı artış olmuştu. Yüzde 300-500’lere varan zamlar yapıldı. Bize şifahen ‘Oturursan otur, oturmazsan çıkartırız’ dendi. El mahkum o kiraları ödemek zorunda kaldık” ifadeleriyle durumu anlattı. Ekinci, “Bizim dükkanımız 22 metrekare. Suyu, tuvaleti yok. Yaklaşık 15 yıldır su akıtıyor” diyerek “Neye göre bu kadar yüksek kira artışı istiyor?” sorusunu sordu.
Uzun süreli sözleşme talebi
Kontratların 1 yıllık yapılmasının da tepki gösteren Ekinci, “1 yıllık kontrat yapıyoruz. Her yıl önümüzdeki sene acaba bizi çıkartır mı? diye düşünüyoruz. Sigortayı kiracı yaptırıyor. Niye biz yaptırıyoruz? Sigortayı yaptırmazsak kirayı yatıramıyoruz. AVM’lerdeki gibi uzun süreli sözleşme yapılmasını istiyoruz” diyerek talebini belirtti.
“Devlet bunu yaparsa”
53 yıldır kiracı olduğunu bildiren ve kirasının 8 bin liradan 30 bin liraya yükseltildiğini açıklayan Serkan Alparslan ise, “Yakınlardaki özel dükkanlarda kiralar 6-9 bin lira arasında. Vakıf İşhanı’ndaki yüksek kiraların yakındaki diğer dükkanlar için de emsal gösterilir. Devlet bunu yaparsa ben neden geri kalayım? Diyerek diğer dükkan sahiplerin emsal teşkil eder. Bölge esnafı da mağdur olacaktır” dedi.
“Vakıflar Peygamber ocağıdır”
Vakıfların amacının yardım olduğunu ifade eden Muhammet Koşar “Vakıflar Peygamber ocağıdır” diyerek fahiş fiyat artışına tepki gösterdi. Koşar, “Vakıfların amacı hiçbir zaman fahiş fiyat değildir. Genelde fiyatlar düşük olur. Önceki yıllarda böyleydi. Şuandaki artışlar dışarıya göre çok fazla. Daha uygun bir düzenleme yapılması lazım. Vakıflar peygamber ocağıdır ve bir amacı vardır” diye ifade etti.
MÜHÜBE TAŞKIN - BÜŞRA BOĞAOĞLU