Kur’an, fiziksel cezalardan bahsettiği gibi psikolojik cezalara da değinmektedir. Bu hususta Kur’an, psikolojik cezalara ayrı bir önem atfetmektedir. Zira ruha tesir eden psikolojik cezalar vücuda etki eden fiziksel cezalardan daha etkilidir. Bu nedenle Allah’a âsi olan Yahudilerin fiziksel cezaları yanında psikolojik cezalarla da cezalandırılacakları belirtilmektedir. Bir fiziksel ceza olarak cumartesi yasağını çiğneyenlerin bedenlerinin maymuna dönüştürülmesinden önceki yazıda bahsetmiştik. Bunun yanında şu durum da ihtimal dâhilindedir. Mücahid (öl. 103/721)’den rivayet edildiğine göre aslında İsrailoğullarının bedenleri maymun şekline çevrilmemiştir. Allah, onların kalplerini damgalamak ve mühürlemek yoluyla dönüştürmüştür. Yani maymuna çevirme mecazî bir anlam ifade etmektedir.
Eğer şeklen bir maymuna çevirme olsaydı o zaman bu bir döndürme (mesh) değil, bir yok etme ve bir yaratma olurdu. Yine kâinatta her görülen maymunun ve köpeğin ya da başka hayvanların aslında akıllı insanlar olduğuna inanmamız gerekirdi. Ancak müfessirler insanın, görünen şeklin ötesinde bir varlık olduğunu belirterek bu maymuna döndürmenin bedenen mümkün olabileceğini belirtmişlerdir. Yine bu hususta aslolan ayeti zahirî manada almaktır, te’vil etmek değildir. Ancak Mücahid’den gelen söz konusu rivayeti tercih ettiğimiz zaman İsrailoğullarının başına gelen bu cezanın artık onlar için bir psikolojik ceza olduğunu söyleyebiliriz.
Bu hususta bir başka izah şekli de son dönem müfessirlerinden Mevdudî’nin görüşüdür. Ona göre bu yasağı çiğneyen kimselerin bedenleri maymuna çevrilmiş, azabın en şiddetlisini çekmeleri için de zihinleri insan olarak bırakılmıştır. Onun bu görüşü Bakara sûresinin 66. âyetinde geçen “nekâl” kelimesiyle de örtüşmektedir. Zira “nekâl”, “insanları benzeri bir günahı yapmaktan meneden ağır bir cezadır.” Yani insanın ibret alması gereken bir cezadır. Esasında Mevdudî’nin izah şekline göre bu cezalandırma şeklinin hem fiziksel hem de psikolojik cezayı ifade ettiğini söylemek mümkündür. Zira bedenlerinin maymuna dönüşmesi fiziksel cezaya işaret ederken, zihinlerinin insan zihni gibi işlemesi ve bunun sonucunda da pişmanlıklarının ve üzüntülerinin katbekat artması büyük bir psikolojik cezaya duçar olduklarını göstermektedir. Kanaatimize göre İsrailoğullarının maymuna çevrilmesi hususunda en isabetli görüş Mevdudî’nin görüşüdür. Zira onlar maymuna çevrilmekle fiziksel cezayı, bu durumu düşünüp aklettiklerinde de psikolojik cezayı tatmış olacaklardır. Dolayısıyla Mevdudî’nin görüşü hem fiziksel hem de psikolojik cezayı cemetmesi açısından önemlidir. Ayrıca “Kıyamet günü Allah onlarla ne konuşacak ne de onları arıtacaktır. Onlar için elem dolu bir azap vardır.” âyetinde ifade edildiği gibi Ahiret hayatında Allah’ın onlar ile konuşmaması da bir psikolojik cezadır.
Yahudiler, Allah’a cimrilik izafe etmelerinden dolayı psikolojik olarak da cezaya çarptırılmışlardır: Bu konuda Allah şöyle buyurmaktadır: “Yahudiler, Allah’ın eli bağlıdır (sıkıdır), dediler. Hay dedikleri yüzünden elleri bağlanası ve lânet olasılar! Bilâkis, Allah’ın elleri açıktır, dilediği gibi verir. Andolsun ki sana Rabbinden indirilen, onlardan çoğunun azgınlığını ve küfrünü arttırır. Aralarına, kıyamete kadar (sürecek) düşmanlık ve kin soktuk...” Âyette yer alan lanet ifadesi Yahudilere yapılan bir bedduadır. Böylece küfür ve azgınlıklarının artması, kin ve düşmanlığın aralarında yaygın hale gelmesi Yahudiler için bir psikolojik ceza haline gelmiştir. Görüldüğü gibi Allah’ın emir ve yasaklarına uymayan Yahudileri sadece fiziksel cezalar beklememektedir. Bunun yanında onların hem dünya hem de ahiret hayatında çeşitli psikolojik cezalarla cezalandırılacakları bildirilmektedir.
*Bu yazı Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, İslâmi İlimler Fakültesi, Tefsir Anabilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Enver BAYRAM’ın Amasya İlahiyat Dergisi Aralık / 2020 de yayınlanan KUR’AN’DA YAHUDİLERE LANET EDİLME MESELESİ adlı makalesinden alıntılanmıştır.